روایتی از کارگری تا چابک سواری جوانان ترکمن صحرا/«سینماحقیقت» با هر سیاستی خانه مستندسازان است
تاریخ انتشار: ۱۵ آذر ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۶۵۴۶۳۲۲
نیلوفر ندیمی دانش: هادی شریعتی که با مستند «آت اوغلان» در بخش مسابقه مستندهای کوتاه شانزدهمین جشنواره «سینماحقیقت» حضور دارد، درباره چگونگی تولید این اثر گفت: چند سال پیش تولید مستندی را شروع کردم که درباره یکی از بهترین چابک‌سواران کشور؛ ستار مهرانی معروف به ستار ال‌کلاسیکو بود. یک مستند بلند که نزدیک به ۵ سال تولید آن به طول انجامیده.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
وی افزود: در دل تولید مستند «ستار ال‌کلاسیکو» بودیم که به من پیشنهاد تولید مستندی کوتاه شد. آن زمان سوژه نوجوانی پیدا کردم که کار تیمار اسب انجام می‌داد اما در پی آن بود تا خود را به عنوان یک چابک‌سوار مطرح کند. به این ترتیب حس کردم داستان زندگی این پسر نوجوان که جمیل نام دارد، سوژه جذابی است و تحقیقات درباره آن را شروع کردم.
این مستندساز در ادامه بیان کرد: در واقع بچه‌های ترکمن‌صحرا اکثرا در تلاش هستند تا چابک‌سوار شوند. چراکه در این صورت درآمد آنها به نسبت کارگری که انجام می‌دهند، چند برابر می‌شود و می‌توانند اقتصاد خانواده خود را تغییر دهند. چراکه باتوجه به عدم حساسیت مذهبی نسبت به مسابقات اسب‌سواری و شرط‌بندی روی اسب‌ها در گنبدکاووس، آخر هر هفته مسابقه برگزار شده و به دنبال آن شرط‌بندی نیز صورت می‌گیرد و درآمد خوبی را برای چابک‌سواران به همراه دارد.
شریعتی در ادامه صحبت‌هایش درباره داستان مستند «آت اوغلان» توضیح داد: آت اوغلان یا چابک‌سوار قصه جمیل است از جایی که شروع به کارگری می‌کند و تمام تلاش خود را به کار می‌گیرد تا شرایط دشواری را پشت سر بگذارد و تبدیل به یک چابک‌سوار حرفهای شود. او بالاخره مجوز شرکت در اولین مسابقه خود را دریافت کرده و اولین کورس خود را می‌دهد.
وی ادامه داد: در این مستند تلاش شده تا بخش‌های دیده نشده و کمتر دیده شده جامعه که کمتر درباره آنها فیلمی ساخته شده را در این اثر تصویر کنیم. بنابراین علاوه بر روایت داستان، باتوجه به اینکه کار پژوهشی در این اثر انجام شده است، روی موارد دیگری چون اقیلم خاص منطقه، گویش، ادبیات، گردشگری و... نیز توجه شده است. به عنوان مثال پرداخت به گردشگری در بخشی از داستان اتفاق می‌افتد که مادر جمیل قالیچه خاصی را نذر قبرستان خالدنبی که یک مکان تاریخی مهم آن منطقه است کرده تا جمیل به موفقیت برسد. در انتها و پس از موفقیت، جمیل قالیچه را به قبرستان خالدنبی می‌برد.
کارگردان مستند «سارا» در بخش دیگری از صحبت‌هایش درباره شرایط سینمای مستند گفت: در این سال‌ها با بودجه کم یا زیاد آثار خوب و قابل تاملی در سینمای مستند ساخته شده که از بعد جهانی نیز وجهه خوبی کسب کرده‌اند اما بزرگترین معضل ما به پخش آثار مربوط بوده که درآمد چندانی را نصیب ما نمی‌کند. به عنوان مثال تولید مستند «سارا» ۵ سال زمان برد و در جشنواره‌های مهمی نیز دیده شد اما در پخش اتفاقی که انتظار می‌رفت رخ نداد.
این سینماگر با تاکید بر اینکه سینمای مستند ایران سازمان نظام‌مندی برای پخش فیلم‌های مستند ندارد، عنوان کرد: در جهان امروز برای پخش آثار مستند برنامه‌ریزی خاصی صورت می‌گیرد. به طوری که در دوران کرونا شاهد فروش و استقبال بیشتر از اکران آنلاین آثار مستند سینمای جهان به نسبت سینمای داستانی بودیم. در صورتی که ما هیچگاه نتوانستیم تماشای فیلم مستند را به سبد فرهنگی خانوارهای خود اضافه کنیم. این درحالی است که پخش مجموعه مستندهای تلویزیونی از مخاطبان بالای این آثار و طبیعتا سینمای مستند خبر می‌دهد.
شریعتی در بخش دیگری از صحبت‌هایش درباره رویکرد برخی نسبت به تحریم جشنواره «سینماحقیقت» بیان کرد: اتفاقاتی از این دست به دلیل شنیده نشدن صدای مردم است. شخصا به هر دو گروه که تحریم کرده‌اند یا اعلام کرده‌اند که در جشنواره حاضر هستند، حق می‌دهم. اما این را نیز نباید فراموش کنیم که مگر ما در سال چند مستند سیاسی داریم؟ آیا شرایط کنونی باید موجب شود تا مستندهایی که درباره معلولیت و موضوعاتی از این دست ساخته شده دیده نشود؟
وی افزود: هر زمان در جامعه ما اتفاقی رخ داد و سالن‌های تئاتر، سینما تعطیل نشد، ما می‌توانیم بگوییم که جامعه رو به رشدی داریم ولی تازمانی که چنین اتفاقاتی را شاهدیم راهی به جلو نداریم.
کارگردان مستند «آت اوغلان» در پایان درباره جشنواره «سینماحقیقت» گفت: به عنوان فیلمسازی که از اولین دوره جشنواره «سینماحقیقت» در آن حضور داشتم و در دوره‌هایی نیز بی‌مهری دیده‌ام باید بگویم نگاهم به این رویداد مثبت است. چون آنجا برای مستندسازان بوده و خانه آنها به شمار می‌آید. حال با هر سیاستی که می‌تواند در آنجا حاکم باشد و من هم منکر آن نیستم. اما آدم خانه خود را تحریم نمی‌کند، بلکه حضور پیدا کرده و درباره مشکلات حرف می‌زند.
شانزدهمین جشنواره «سینماحقیقت» به دبیری محمد حمیدی مقدم از ۲۰ تا ۲۵ آذرماه در پردیس سینمایی ملت برگزار می‌شود.
۵۷۵۷
کد خبر 1703661منبع: خبرآنلاین
کلیدواژه: سینمای مستند جشنواره سینما حقیقت سینمای ایران سینمای مستند تولید مستند چابک سوار
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.khabaronline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «خبرآنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۵۴۶۳۲۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
وقتی «خانه خدا» سینماها را شلوغ کرد
همزمان با آغاز سفر عمره زائران ایرانی و در آستانه فرارسیدن موسم حج، از فیلم مستندی می‌توان یاد کرد که حدود ۶ دهه قبل، از خانه خدا و مناسک حج ساخته شد و تماشاگران زیادی را به سینماها کشاند.
به گزارش ایسنا،مستند «خانه خدا» محصول ۱۳۴۵ است که به عنوان اولین مستند جدی ایران و به باور برخی، کامل‌ترین سند سینماییِ جهان درباره مناسک حج - تا زمان ساخت فیلم - شناخته می‌شود.
«خانه خدا» فیلمی منحصر به فرد درباره مراسم و مناسک حج و از نخستین فیلم‌های مستند است که در سال ۱۳۴۵ در سینماهای تهران و چند شهر دیگر به نمایش عمومی درآمد و با اقبال گسترده مردم روبه‌رو شد. این مستند حتی توانست به بازارهای جهانی راه پیدا کند و در بخش گسترده‌ای از کشورهای مسلمان به نمایش درآید.
درباره نحوه تولید «خانه خدا» ابهامات زیادی وجود دارد. پژوهشگران مختلف در نوشته‌های خود، اطلاعاتی ضد و نقیض، درباره عوامل این مستند ارائه داده‌اند. برخی مونتاژ فیلم را نتیجه کار ابراهیم گلستان دانسته‌اند و تعدادی نیز نام ابوالقاسم رضایی و جلال مقدم را به عنوان تدوین‌گر آورده‌اند. در برخی منابع پژوهشی گفتار فیلم را از آنِ ابراهیم گلستان می‌دانند حال آن که نظر محقّقانی دیگر بر آن است که روایت اولیه را محمود سعادت و حمزه رحمانی نوشته‌اند و گلستان تنها متن آن دو را بازنگری و ویرایش کرده است. حتی در مورد کارگردان فیلم هم اتفاق نظر وجود ندارد. در عنوان‌بندی نام کارگردان نیامده و شاید همین سبب شده برخی این عنوان را به جلال مقدم منتسب کنند.
درباره این مستند محمد تهامی‌نژاد گفته است: «از زمان تولید «خانه خدا» تا کنون همواره این پرسش مطرح شده که کارگردان این فیلم چه کسی بوده؛ این در حالی است که در تیتراژ فیلم، از اشاره مستقیم به این عنوان پرهیز شده و تهیه‌کننده (استودیو ایران‌فیلم که محل فعلی خانه سینماست) ترجیح داده هیچ اسمی از کارگردان نباشد.
سال‌ها قبل، جلال مقدم در گفت‌وگویی با مجله «نگین» گفته بود این فیلم کارگردان مشخصی نداشته و به همین دلیل نام کسی در تیتراژ قید نشده است اما نکته این‌جاست که در نسخه ویدیویی این فیلم و در تیتراژ انگلیسی آن که سال‌ها قبل در آمریکا توزیع شد، نام ابوالقاسم رضایی به عنوان کارگردان و جلال مقدم به عنوان مشاور تهیه‌کننده قید شده است. همچنین در نامه‌ای که در حاشیه یکی از نمایش‌های محدود این فیلم (درخانه شهریاران جوان) توسط زنده‌یاد نعمت حقیقی فرستاده شد به صراحت به این نکته تاکید و اشاره شده بود که فیلم «خانه خدا» متعلق به ابوالقاسم رضایی و ساخته اوست.»
در این زمینه بخوانید:
بالاخره «خانه خدا» را چه کسی ساخته است؟
گفته شده است که ابوالقاسم رضایی چهار فیلم‌بردار (احمد شیرازی، محمود ایثاری، عباس دستمالچی و نعمت حقیقی) را با تجهیزات کامل به عربستان سعودی برد و هر یک از آنها جدا از هم صحنه‌هایی را روی نوار سلولویید ضبط کردند؛ بدون آن که سهم هر یک پس از تدوین فیلم مشخص باشد. در تیتراژ این فیلم که ابتدا با آوازی از علی بهاری آغاز می‌شود اسامی همه عوامل با عنوان "حاجی" ذکر شده است.
از مستند «خانه خدا»، نگاتیوی باقی نمانده و چند سال قبل از روی پزیتیوهای به‌جامانده از آن، نسخه‌ای به سفارش فیلمخانه ملی ایران در «شرکت پیشگامان سینمای آریا» ترمیم و بازسازی شد که در بهار سال ۱۳۹۶ در جشنواره جهانی فیلم فجر به نمایش درآمد و دو سال بعد هم کانون فیلمِ خانه سینما با برگزاری یک نشست تخصصی آن را دوباره نمایش داد.
در طول این سال‌ها چنین فیلمی با این ویژگی‌ها و با تغییرات ایجاد شده در مکان‌های برپایی مناسک حج ساخته نشده، در صورتی که براساس برخی منابع مستند «خانه خدا» گویا به ۸۲ کشور فروخته شده بود و تولیدی بسیار سودآور محسوب می‌شده است.
در ادامه بخشی از مراحل بازسازی مستند «خانه خدا» را که در فیلمخانه ملی ایران انجام شده و نسخه کامل آن در فضای مجازی موجود است، مشاهده می‌کنید:
انتهای پیام
خودکشی از رزیدنتها به پزشکان رسیده؛ چرا دکتر سمیرا آلسعیدی خودکشی کرد؟/ «خودکشی پزشکان بهمثابه یک انتحار اجتماعی است»